Başarılı Bir Ambalaj Nasıl Olmalı?

9.05.2019 / Kültür / Sanat / Eğitim

Ülkemizde “ambalaj tasarımı” dendiğinde akla tasarımdan ziyade teknik konular geliyor.

Rafları gezen, alışveriş yapan tüketicilerin tüm ürünleri tek tek incelemeye vakti yoktur. Bu nedenle alıcı genellikle tipik bir davranış sergiler. Ambalajının fiziksel ve görsel yapısı, üzerindeki bilgiler olmak üzere 2-3 sn. içinde incelenmeye değer bulunması, 3-10 sn. içinde satın alınma kararının verilmesiyle bir ürün, rafta bulunan diğer benzer ürünlerden farkını ve başarısını ortaya koyar.

Reyonlarda satışa sunulan benzer ürünlerin arasından fark edilmesi, tercihlerde öncelikli olması, fiziksel yapısı ile iyi bir ambalaj şu mesajları verir: Bu ürün çok lezzetli, sağlıklı olarak korunuyor, güvenilir ve özenli bir firma tarafından üretiliyor, içinde sağlığı tehdit edecek maddeler yok… Alışverişe çıktığınızda raflara alıcı gözle bakarsanız, size birkaç saniye içinde pek çok şey söyleyen çok fazla ambalaj bulabilirsiniz.

İyi bir ambalaj; ürünün kalitesini, sağladığı katma değeri ve kimliğini destekleyip artırırken ürünün farklılıklarını da ortaya koyar. Fiziksel görünüşünden dolayı tüketiciler tarafından rahat algılanma, devamında alışkanlıkları teşvik etme, satışta devamlılık işlevlerini yerine getirir. Tüm bu özelliklerin stratejik olarak ayrı ayrı hesaplanması gerekirken ürünün üzerinde bir bütün olarak durması gerekir. Aksi takdirde satış oranlarında beklenen rakama ulaşılamayabilir.

Ayrıca bir ambalajda olması gerekenleri şu şekilde sıralayabiliriz;

- Ürünü temiz tutmalı, kirlilik ve diğer mikroorganizmaların gıdaya bulaşmasına engel olmalıdır.

- Besin kayıplarını en alt seviyede tutmalı, azami koruyucu olmalıdır.

- Ambalajın tasarımı; taşıma, dağıtım ve rafta tutulması sırasında koruyucu olmalı ve elle rahatlıkla tutulabilir şekilde olmalıdır.

- Taşınması kolay olmalıdır.

- Ambalajın şekli, büyüklüğü ve ağırlığı önemlidir. Gıdanın orijinal şeklini, büyüklüğünü ve ağırlığını muhafaza etmelidir.

- Ambalaj materyali gıdayı kimyasal ve fiziksel tehlikelere karşı korumalıdır (örneğin oksidasyon, ışık, mekaniksel darbe).

- Ambalaj materyalinin üzerinde gıdanın içeriği, en uygun kullanım ve saklama koşullarını belirten bir etiket bulunmalıdır.

- Ambalaj materyali albeniyi arttırıcı biçimde, ürünü en iyi şekilde temsil edecek şekilde tasarlanmalı ve kullanımı kolay olmalıdır.

- İlk bakışta ürün hakkında bilgi vermelidir. Ne olduğu ile ilgili insanları kuşkuda bırakmamalıdır.

1. Ambalajın Özellikleri

- Her ürün ve üreticisi için ayrı ayrı tasarlanabilen,

- Çevreyi kirletmeden, ürünün doğal yapısını bozmadan, hasara uğratmadan taşıyan, dağıtan ve depolayan,

- Hijyenik koşullarda üretildiği için insan sağlığına zararlı bir madde içermeyen; yıkama, temizleme ve iade işlemi olmayan,

- Çok temiz olduğu için iş yerini kirletmeyen, kokmayan, koku yapmayan ve ürünü kokutmayan,

- Doldurmada, boşaltmada ve depolamada zaman ve emek tasarrufu sağlayan,

- Albenisi olan ve çok renkli mükemmel baskısı ile ürünü ve üreticisini tanıtan bir satış elemanı gibi hizmet veren,

- İstenildiği zaman, istenildiği kadar ve istenilen yere teslim edilebildiği için stok maliyeti olmayan,

- Hafif olduğu için aynı nakliye ücreti karşılığında daha çok ürünün taşınmasına imkân tanıyan, tahta ve plastik kasa gibi ağırlıkları kadar nakliye ücreti ödetmeyen,

- Depozit ve iadeden dolayı ambalajlanan ürüne ek maliyet getirmeyen,

- Ambalaj kullanıcılarını, kabzımallara ve komisyonculara bağımlı kılmayan,

- Tüketici ambalajını da ambalajlayan bir sanayi ürünü olan,

- Kullanıldıktan sonra geri kazanılarak %100 ham maddeye dönüşebilen özelliklere sahip olmalıdır.

Ambalajlama üretim ve dağıtımla olan yakın ilişkisi nedeniyle çeşitli üretim alt sektörüyle olduğu kadar işletmecilik, pazarlama ve ambalaj materyali üreten sanayi kollarını da ilgilendiren geniş kapsamlı bir konu haline gelmiştir. Bu bakımdan tarımsal üretim, gıda sanayi, imalat sanayi, işletmecilik, iç ve dış pazarlama, ulaştırma, depolama ve ambalaj materyali üretimi açısından ambalajdan beklenen fayda ve işlevler ve buna bağlı olarak ambalajın taşıyacağı özellikler birbirinden farklı olmaktadır.

Ambalajdan beklenen işlevleri şöyle açıklayabiliriz;

İçindeki malı koruma özelliği:

- Mikrobiyolojik yönden koruma,

- Nem ve atmosferik etkiler yönünden koruma,

- Çarpma, ezilme gibi mekanik etkilerden koruma,

Depolamayı kolaylaştırma ile ilgili özellikler:

- Üst üste yığılabilme,

- Depo içinde kolayca yer değiştirebilme,

- Ayırt edilebilmesinin kolay olması,

Taşıma ile ilgili özellikler:

- Mamulleri bir arada tutması,

- Taşıt aracına (kara, hava, deniz yolu) kolaylıkla yüklenip boşaltılabilmesi,

- Emniyetli olması (Akma, dökülme, patlama, dağılma yönlerinden)

- Bir defa ya da birden fazla kullanılabilmesi,

- Hafif olması,

Pazarlama ile ilgili özellikler:

- Satış sırasında göze çarpıcı ve tüketiciye cezbedici bir görünümde olması,

- Depolama sırasında ve satış yeri rafında az yer işgal etmesi,

- Tüketiciye içinde bulunulan mal hakkında fikir veren bir görünümde olması,

- Tüketiciye içinde bulunulan mal hakkında bilgi verici yazılar bulundurması,

- Yasal kurallarla kısıtlamalara uygun olması,

Tüketici açısından:

- Çekici bir görünümde olması,

- Kullanışlı ve açılır kapanır şekilde olması,

- Boşaldıktan sonra yeniden kullanılabilmesi,

- İçindeki mamul hakkında gerekli bilgileri bulundurması,

Çevre kirlenmesi açısından:

- Kullanıldıktan sonra atıldığında kimyasal ve biyolojik yönlerden çevre kirlenmesine neden olmaması,

- Büyük çöp yığınları meydana getirerek yok edilmesi için ilave bir masraf gerektirmemesi,

- Kimyasal yoldan parçalanarak veya yeniden aynı ambalaj materyalinin yapımında kullanılarak değerlendirilebilmesidir.

Kaynak: MEGEP