Araç Lastiklerinin Özellikleri

26.04.2019 / Çevre / Eğitim

Lastiklerin yapısında yüksek mukavemeti karşılamak üzere naylon, rayon, polyester gibi elyaf esaslı kordlarla çelik kordlar bulunmaktadır.

Tekerlek lastiklerinin yapılarında gerek yüksek mukavemeti karşılamak üzere naylon, rayon, polyester gibi elyaf esaslı kordlarla çelik kordlar bulunmaktadır. Birbirinden farklı karakterdeki bu elemanların bir arada tutulması ve hizmet anında zeminle temasın güvenle sağlanmasıyla yanaklardaki esneme kabiliyetinin verilmesi görevini lastik karışımı üstlenir. Lastik karışımını doğal ve sentetik kauçuklarla ana dolgu olarak karbon karaları oluşturur. Karışımın işlenmesi ve homojenliği için kimyasal bileşenler kullanılır.  

Lastikler genel olarak altı bölgeden oluşur. 

• Gövde (kat bezleri),
• Sırt (taban),
• Yanak,
• Topuk,
• Omuz,
• Lastik yapısına göre kuşak ve darbe katlarıdır.

Gövde, bir lastiğin ana bileşenidir. Hava basıncını lastik içerisinde tutan, yükü taşıyan ve sarsıntıları karşılayan kısımdır. Kuşak altında yer alan ve topuk telleri etrafında dönüp yanak bölgesinde biten çelik, naylon, rayon vb. kordlardan oluşan lastik bileşenidir. 

Sırt (taban), lastiğin yere temas kısmını oluşturur. Üzerinde yola yapışmayı, çekişi, su atmayı ve lastiğin soğumasını sağlayan kanal ve bloklardan oluşmuş desenler bulunan kauçuk kısımdır.

Yanak, lastiğin çevresi boyunca sırt ve topuk bölgesi arasında kalan, yola temas etmeyen kauçuk kısımdır. Görevi, gövdeyi yandan gelecek sürtünmelere karşı korumak ve lastiğe esneklik sağlamaktır. Tüm markalama ve ebat yazıları yanak üzerinde bulunur. 

Topuk, lastiğin janta temas eden bölgesinde bulunan lastik bileşenlerinin tümüne denir. Topuk telleri, topuk dolgusu, jant yastığı başlıca topuk bileşenleridir. Görevi, şişmiş lastiğin janta sıkıca bağlanmasını sağlayarak janttaki dönme, fren ve direksiyon hareketlerini lastiğe iletmektir.

Omuz, lastiğin sırt kısmından yanak kısmına geçiş yaptığı kalın kauçuktan yapılmış üst yanak bölgesidir. Sırt ısısını dışarı atabilmek için pencereli yapıdadır. Görevi karkası korumaktır. 

Kuşaklar, gövde ile sırt arasında lastiği çevresel olarak sararak yapıyı kuvvetlendiren çelik, naylon, rayon vb. maddelerden yapılmış kord katlarından oluşan lastik bileşendir. Radyal lastiklerde bulunur.

Darbe (takviye) katları,  çapraz katlı lastiklerde kullanılan ve karkası çevresel olarak sararak yapıyı kuvvetlendiren ve sırtın karkastan ayrılmasını engelleyen bileşendir. 

Lastikler kauçuk, çelik, lif ve diğer atıklardan oluşur. Atık lastiğin ortalama % 95’i geri dönüştürülebilen ürünlerden oluşmaktadır.

Araçlarda yüke karşılık gelen tepki kuvvetini karşılayan, lastiklerde jant arasına sıkıştırılan hava basıncıdır. Lastikler, sadece hava basıncının sıkıştırıldığı kılıflardır. Sıkıştırılmış hava basıncının tutulması, iç lastiklere veya dış lastiklerin iç kısmına tatbik edilen ve sızdırmazlık sağlayan astar, kaplama maddesi (liner tabaka) yardımıyla sağlanır.  

İç lastikli (şambrel) kullanılan dış lastiklere tube-type, iç lastiksiz kullanılan dış lastiklere tubeless (duble) lastik denir.

Kaynak: MEGEP