29 Ekim Cumhuriyet Bayramı

11.10.2019 / Tarih / Genel

Cumhuriyet Bayramı, TBMM'nin 29 Ekim 1923'te Cumhuriyet yönetimi ilan etmesi anısına her yıl 29 Ekim günü kutlanan bir millî bayramdır.

Türkiye Büyük Millet Meclisi'nin 29 Ekim 1923'te Cumhuriyet rejimini ilan etmesiyle her yıl 29 Ekim Cumhuriyet Bayramı olarak Türkiye ve KKTC'de coşkuyla kutlanıyor.

29 Ekim günü Mustafa Kemal Atatürk, “Cumhuriyet” önergesini Türkiye Büyük Millet Meclisi’ne vermiştir. Ve Meclis önergeyi kabul etmiştir. Bu tarinten itibaren, Türkiye Devleti'nin yeni yönetimi biçimi Cumhuriyet olmuştur. Atatürk, Türkiye Cumhuriyeti'nin ilk Cumhurbaşkanıdır.

Cumhuriyet Devleti'nde egemenlik kayıtsız şartsız ulusundur. Ulus, kendini yönetme yetkisini, kendilerine temsil eden milletvekilleri aracılığı ile kullanır. Cumhuriyet yönetiminde, yurttaşın seçme ve seçilme hakkı bulunmaktadır.

Cumhuriyet, devleti idare edenlerin seçimle iş başına geldiği yönetim şekline denir. Dünyada birçok devlet cumhuriyet rejimiyle yönetilir. Cumhuriyetle yönetilen ülkelerde egemenlik milletindir. Milletler kendi özgür iradeleri ile devletleri yönetecek kişileri seçerler.

Cumhuriyetin İlanı

Osmanlı Devleti’nde tüm yetki padişahtaydı. Birinci Dünya Savaşı’nda yenik düşen Osmanlı Devleti’nde yurdun dört bir yanını düşmanlar işgal etti. İşgallerden sonra Mustafa Kemal Atatürk “Ya İstiklal Ya Ölüm” parolası ile büyük mücadeleyi başlattı.

23 Nisan 1920'de Türkiye Büyük Millet Meclisi açıldı ve Mustafa Kemal meclis başkanı seçildi. Türk ordusu, İnönü Savaşı, Sakarya Meydan Muhaberesi ile Başkomutanlık Meydan Savaşı'nı kazandı. Yunanlılarla ve Birinci Dünya Savaşı'nda savaştığımız devletlerle 24 Temmuz 1923'te Lozan Barış Antlaşması imzalandı. Böylelikle Türkiye'nin bağımsızlığı dünya devletleri tarafından da kabul gördü.

İkinci dönem Türkiye Büyük Millet Meclisi’nin toplanmasından 2 ay sonra 13 Ekim 1923’de Ankara Türkiye Devleti’nin Hükümet Merkezi oldu.

Cumhuriyetin ilânı ile "Egemenlik kayıtsız, şartsız milletindir" kuralı, artık devlet yönetiminde, en belirgin şekliyle yerini alıyor; demokrasiye giden yol daha aydınlık olarak çiziliyordu.

Cumhuriyet Bayramı’nın Anlam ve Önemi

Osmanlı Devleti, katıldığı Birinci Dünya Savaşı’nda yenik düştü. Yenilgi sonrasında Osmanlı toprakları İngiliz, Yunan, Fransız ve İtalyanlar tarafından bölüşüldü.

Bu gelişmelerin ardından Mustafa kemal Atatürk, 19 Mayıs 1919’da Samsun'a ayakbastı. Erzurum ve Sivas’ta kongreler düzenleyen Atatürk, Kurtuluş Savaşı’nı başlattı ve bu savaşın sonucunda büyük bir başarı elde edildi. Başarının ardından Lozan Barış Anlaşması imzalandı. İmzalanan bu anlaşma ile ismi henüz netleşmeyen devletimiz kurulmuş oldu.

Mustafa Kemal Atatürk, 28 Ekim 1923’te yakın arkadaşlarını Çankaya’da akşam yemeğine çağırdı ve “Yarın cumhuriyeti ilan edeceğiz” dedi.

Böylece ülkemizde cumhuriyet yönetimi kuruldu. Atatürk kurulan Türkiye Cumhuriyeti’nin ilk Cumhurbaşkanı oldu. Cumhuriyetin ilanı yurtta sevinç ve coşku ile karşılandı.